زندگی پس از مرگ» کلینت ایستوود خود را درگیر موضوعی می کند که عنوان فیلم به آن اشاره دارد: پس از مرگ باید دنبال چه باشیم؟

چارلز مگراث : به نظر می رسد کلینت ایستوود این اواخر، هر پاییز جماعت سینمارو را کمی غافلگیر می کند: یک فیلم غیرمنتظره و نسبتا کم هزینه با موضوعی که به نظر سخت در قالب ایستوود قابل تعریف است.

سال 2004 «عزیز میلیون دلاری» درباره یک مشت زن زن بود و سال 2008 «گران تورینو» درباره یک کهنه کار متعصب جنگ کره با بازی خود ایستوود که به شکلی دور از انتظار با یک جوان آسیای شرقی دوستی صمیمانه پیدا می کند.

این پاییز هم ایستوود با تازه ترین فیلم خود «زندگی پس از مرگ» بازگشته که از جمعه پیش به طور محدود در نیویورک اکران شد و از جمعه این هفته به طور گسترده در سینماهای آمریکای شمالی روی پرده می رود. این بار او وارد حوزه مضامین فراطبیعی شده، حوزه ای که شاید آخرین جایی باشد که بتوانید ایستوود را در آن پیدا کنید.

«زندگی پس از مرگ» خود را درگیر موضوعی می کند که عنوان فیلم به آن اشاره دارد: پس از مرگ باید دنبال چه باشیم؟

ایستوود اکنون 80 ساله است و جاودانگی او هم به عنوان یک بازیگر و هم در قالب یک کارگردان، قطعی است. او هیچگاه و به هیچ عنوان فردی معنوی نبوده است. شخصیت های شناخته شده ایستوود - هری کثیف، مرد بی نام و حتی والت کوالسکی فیلم «گران تورینو» - همه مستقیما و به طور تزلزل ناپذیر با مرگ روبرو می شوند، بی آنکه حتی خیلی به اتفاقات آن طرف فکر کنند.

با این حال، «زندگی پس از مرگ» داستان سه نفر را به هم می تابد که همگی تا حد زیادی مرگ را در ذهن دارند: یک گزارشگر تلویزیونی فرانسوی (سسیل دو فرانس) که در سونامی سال 2004 تا حد مرگ پیش رفت؛ یک کارگر و «واسطه» آمریکایی گوشه گیر (مت دیمن) که تصاویری از زندگی پس از مرگ در ذهن دارد و یک پسر بچه لندنی (فرانکی مک لارن) که آرزویش برقراری تماس با برادر دوقلوی مرده اش است. این سه نفر در نمایشگاه کتاب لندن همدیگر را می بینند و داستان هایشان با هم تلفیق می شود.

آیا ایستوود که به سرسخت بودن و داشتن نگاه سرد معروف است، بالاخره نرم شده است؟ او در گفت و گویی تلفنی مهربان اما نه احساساتی به نظر می رسید.

او گفت: «این فکرها هر چند وقت یکبار به سر همه می زند. آیا زندگی پس از مرگ هست؟ چه شکلی است؟ همه مذاهب سعی کرده اند به این سئوال ها پاسخ بدهند.»

ایستوود به این نکته هم اشاره کرد که «از فیلمنامه خوشم آمد، برای اینکه بدون هیچ اشاره مذهبی مشخص حسی معنوی دارد.»

زندگی و عشق پس از مرگ
اما آنچه بیش از همه او را مجذوب «زندگی پس از مرگ» کرد، قصه گویی بود. ایستوود گفت: «از نوع پرداخت فیلمنامه به اتفاقات معاصر مانند سونامی و بمب گذاری های تروریستی در لندن و استفاده از آنها در داستانی که با کنجکاوی عمومی نسبت به زندگی پس از مرگ و وجود آن سر و کار دارد، خوشم آمد.»

ایستوود ادامه داد: «از نحوه به هم رسیدن سه داستان خوشم آمد. این چیزی که تا پیش از این هیچ وقت امتحان نکرده بودم و قهرمان کم حرف همیشه جالب است، قهرمانی که اهمیتی به استعداد خود نمی دهد.»

فیلمنامه «زندگی پس از مرگ» را پیتر مورگان، کارگردانی کرده که بیشتر برای فیلم های خود درمورد خانواده سلطنتی بریتانیا - «ملکه» و «دیگر دختر بولین» - و نمایشنامه «فراست/ نیکسون» شهرت دارد که دومی را بعدا خودش فیلمنامه اش را نوشت. حضور او در پروژه ای با موضوع زندگی پس از مرگ از خیلی جهات از حضور خود ایستوود چشمگیرتر است و فیلمنامه او آنطور که روند تولید آن نشان داد، تا حد مرگ پیش رفت و بعد حیات دوباره پیدا کرد.



مورگان در حالی که در اتومبیل خود در ترافیک وین گیر افتاده بود، تلفنی گفت: «ایده فیلم از کجا آمد؟ واقعا نمی دانم.»

او که بخشی از سال را در وین زندگی می کند و تقریبا تمام کار نویسندگی را در این شهر انجام می دهد، افزود: «من فردی از عصر روشنگری هستم.»

مورگان در ادامه منبع الهام «زندگی پس از مرگ» را کتاب «اگر متاثر از روح هستید: زندگی و عشق پس از مرگ» نوشته جاستین پیکاردی معرفی کرد؛ کتابی نوشته یک خبرنگار بریتانیایی که مرگ پیش از موعد خواهرش، روث او را نابود کرد. پیکاردی که همزمان امیدوار و شکاک بود به دیدن افراد معتقد به احضار ارواح، واسطه های احضار روح و آدم هایی رفت که ادعا می کردند می توانند صدای مردگان را ضبط کنند و بعد تجربه های خود را از این داغدیدگی روی کاغذ نوشت.

مورگان درباره کتاب گفت: «واقعا مجذوب آن شدم. وادارم کرد درک کنم ما از زندگی پیش از تولد خیلی چیزها می دانیم، در حالی که اطلاعات ما درباره زندگی پس از مرگ خیلی کم است.»

او که در حالت عادی یک نویسنده وسواسی است نوشتن فیلمنامه «زندگی پس از مرگ» را در حالی آغاز کرد که خودش هم دقیقا نمی دانست قرار است به کجا برسد.

مورگان گفت: «من بیشتر وقت ها به دنبال ارائه راه حل یا توضیحات هستم، اما این بار می خواستم چیزی بنویسم که پایانی کاملا باز و بدون نتیجه نهایی داشته باشد. به دنبال جواب نبودم، می خواستم سئوال بپرسم.»

اولین شخصیتی که او تصور کرد مارکوس دوقلویی بود که برادرش را از دست داده و بعد دو شخصیت دیگر، گزارشگر و واسطه احضار ارواح به سرعت به ذهنش رسیدند.

مورگان گفت: «به طور غریزی و تقریبا کلی می نوشتم. به قدری پراکنده و استخوانی بود که صفحه ها تقریبا خالی بود.»

او فیلمنامه را برای مدتی کنار گذاشت، اما پس از مرگ غیرمنتظره یک دوست نزدیک دوباره آن را در دست گرفت. مورگان درمورد مرگ دوستش گفت: «واقعا بهت زده شدم. در کلیسا دائم به این فکر می کردم: چی؟ کجا؟ چه اتفاقی افتاد؟»

مورگان که تنها دنبال یک واکنش بود فیلمنامه را به کارگزار خود نشان داد، اما او فیلمنامه را برای کاتلین کندی، تهیه کننده فیلم های «پارک ژوراسیک» و «مورد عجیب بنجامین» فرستاد. کندی که اعتقاد داشت فیلمنامه مورگان شبیه «حس ششم» است آن را به ام. نایت شیامالان، کارگردان آن فیلم نشان داد.

بعدا کندی از قضا هنگام گفت و گوی تلفنی با شیامالان سر صحنه فیلمبرداری «ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین» بود که به گفته مورگان شنید استیون اسپیلبرگ، گفت: «از لحن فیلمنامه خوشم آمد.»

اسپیلبرگ آنقدر از لحن «زندگی پس از مرگ» خوشش آمد که فیلمنامه را خواند و توضیحات زیادی برای آن نوشت. مورگان بلافاصله بازنویسی فیلمنامه را آغاز کرد، اما او گفت: «اسپیلبرگ اعتقاد داشت نسخه بازنویسی شده به اندازه نسخه اول «متواضع» یا «خالص» نیست. او گفت فکر کنم فیلمنامه تو را خراب کردم. بعد گفت: «می توانم آن را به دوستم کلینت (ایستوود) نشان بدهم.»

دریانوردانی متعلق به یک قرن پیش
چند ماه بعد مورگان وقتی شنید ایستوود که حقوق ساخت سینمایی «زندگی پس از مرگ» را خریده بود، مدتی است فیلمبرداری این پروژه را با اقتباس از همان فیلمنامه اول آغاز کرده، بیشتر حیرت زده شد. مورگان که به سرسختی دربرابر روند سنتی تغییر و تحول کار مشهور است، به دنبال راهی برای همکاری با ایستوود بود.

او گفت: «فرض را بر این گذاشتم که همه حرف ها را درباره شخصیت ها و طرح داستانی زده ایم، اما ما هیچ وقت این کار را  نکردیم. آنچه شما روی پرده می بینید چیزی است که من به طور پراکنده در کوه های اتریش نوشتم.»

ایستوود گفت عموما این طوری کار می کند. او توضیح داد: «عمیقا به همان برداشت های اول اعتقاد دارم. وقتی چیزی شما را تحت تاثیر قرار می دهد و توجه تان را جلب می کند، واقعا دلیلی ندارد با بداهه کار کردن آن را از بین ببرید.»

ایستوود حتی حاضر نشد پیشنهاد حضور پنه لوپه کروز در نقش زن اصلی فیلم را بپذیرد، برای اینکه در آن صورت باید این شخصیت را از یک گزارشگر فرانسوی به یک اسپانیایی تغییر می داد.

مورگان گفت: «کلینت کاملا غریزی کار می کند و با نگرانی مخالف است. صحنه فیلمبرداری «زندگی پس از مرگ» یکی از شادترین جاهایی بود که تاکنون دیده ام. چنین فضایی زمانی ایجاد می شود که به خودتان اطمینان داشته باشید و ترس را از بین ببرید.»

مورگان با اشاره به ران هوارد که نسخه سینمایی «فراست/ نیکسون» را ساخت، ادامه داد: «ران هم همین طور است. او سر صحنه فیلمبرداری فضایی ایجاد می کند که انگار در خانه هستید. او و کلینت بیشتر شبیه دریانوردانی متعلق به یک قرن گذشته هستند. آنها هرچند وقت یکبار به بندر می آیند، اما واقعا در کشتی زندگی می کنند. آنها ملاح هستند.»